لواشک، از محبوب ترین خوراکی های سنتی ایرانی است و جزو آن دسته از تنقلاتی به شمار می رود که هم کودکان و هم بزرگسالان را به خود جلب می کند. این محصول خوشمزه که عمدتا از میوه های متنوع تهیه می شود، همواره نقش مهمی در میان وعده های سالم خانوار ایفا می کند. اما نکته مهمی که کمتر به آن توجه شده، نقش فرآیند خشک کردن در ساختار، کیفیت و ارزش غذایی لواشک است. در این مقاله به طور جامع به بررسی تاثیر خشک کردن میوه و تهیه لواشک بر خواص تغذیه ای این خوراکی محبوب خواهیم پرداخت.
لواشک چیست؟ نگاهی به این خوراکی خوشمزه و مقوی
لواشک، خوراکی است که از پوره میوه های مختلف مانند آلو، سیب، زردآلو، انار و زغال اخته تهیه، و سپس حرارت داده و خشک می شود. نتیجه این فرایند، محصولی غلیظ تر و با ماندگاری بالاتر نسبت به میوه تازه است.
از جمله خواص لواشک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- غنی از فیبر و بهبود دهنده سلامت دستگاه گوارش
- منابع متنوع ویتامین و آنتی اکسیدان
- ایجاد حس سیری و جایگزین سالم تنقلات ناسالم
- قابلیت نگهداری و مصرف آسان در هر زمان و مکان
فرآیند خشک کردن لواشک : از میوه تا لواشک
روش های خشک کردن لواشک
خشک کردن میوه برای تهیه لواشک به دو صورت سنتی و صنعتی انجام می شود. در روش سنتی، پوره میوه روی پارچه تمیز یا سینی پهن شده و در معرض آفتاب قرار می گیرد تا رطوبت خود را از دست بدهد. در روش صنعتی، از دستگاه های خشک کن با دما و رطوبت کنترل شده استفاده می شود که ضمن بهداشت بیشتر، کیفیت محصول را نیز ارتقا می دهد.
هدف از خشک کردن لواشک
خشک کردن، رطوبت میوه را کاهش می دهد و این امر چند مزیت مهم دارد:
- افزایش ماندگاری و جلوگیری از رشد میکروب ها و کپک ها
- فشرده سازی و تغلیظ مواد مغذی
- سهولت حمل و نقل و نگهداری طولانی مدت
تاثیر فرایند خشک کردن بر ارزش غذایی لواشک
1- تاثیر بر ویتامین ها
پرتکرارترین سوال درباره لواشک این است که آیا ویتامین ها بعد از خشک شدن، در لواشک باقی می مانند؟ پاسخ این است که بسیاری از ویتامین ها مانند ویتامین C که حساس به گرما و نور هستند، در خشک کردن به ویژه با حرارت بالا بخشی از خود را از دست می دهند. اما ویتامین هایی نظیر ویتامین A و ویتامین های گروه B پایداری بیشتر داشته و مقدار زیادی از آن ها در محصول نهایی حفظ می شوند.
2 – مواد معدنی و فیبر
مواد معدنی چون آهن، پتاسیم، منیزیم و کلسیم در طی فرآیند خشک کردن کاهش چندانی نمی یابند، بلکه به شکل متراکم تری در هر گرم لواشک وجود دارند. فیبرها نیز نه تنها باقی می مانند، بلکه به دلیل غلظت بیشتر، قدرت تاثیرگذاری آن ها بر گوارش حتی بیشتر می شود.
3 – قند و کالری بیشتر
با حذف آب، قندهای طبیعی میوه ها به نسبتی بالاتر در هر گرم لواشک متمرکز می شوند. این نکته باعث می شود مصرف کم لواشک انرژی بیشتری را نسبت به همان مقدار میوه خام به بدن برساند. برای بیماران دیابتی یا افراد دارای رژیم کم کالری، کنترل مصرف لواشک اهمیت فراوان دارد.
4 – حفظ خواص آنتی اکسیدانی
اگرچه برخی فعالیت های آنتی اکسیدانی در فرآیند خشک شدن کم می شود، اما همچنان مقدار قابل توجهی از آنتی اکسیدان ها نظیر پلی فنول ها و فلاونوئیدها در لواشک باقی می ماند که در تقویت سیستم ایمنی و کاهش ریسک بیماری ها موثر است.
5 – افزایش ماندگاری و سهولت مصرف
خشک شدن میوه سبب می شود بتوان لواشک را مدت طولانی تری بدون نگرانی از فساد نگهداری کرد و در هر موقعیتی آن را به عنوان میان وعده به راحتی مصرف نمود.
لواشک و هضم بهتر غذا؛ حقایق و تصورات غلط
مزایا و معایب لواشک خشک شده از لحاظ تغذیه
مزایای لواشک خشک شده
- ماندگاری بالا و احتیاج کم به مواد نگهدارنده
- غلظت بیشتر مواد مغذی و طعم دلپذیرتر نسبت به میوه خام
- کمک به گوارش و انتقال فیبر به بدن
- جلوگیری از دور ریز میوه ها
معایب لواشک خشک شده
- کاهش برخی ویتامین های حساس خصوصا ویتامین C
- افزایش میزان قند و انرژی در هر واحد نسبت به میوه تازه
- احتمال استفاده از افزودنی ها و رنگ های غیرمجاز در محصولات غیرمعتبر
نکات مهم در انتخاب و مصرف لواشک
- انتخاب لواشک از برندهای معتبر و دارای مجوز بهداشتی بسیار مهم است.
- میزان مصرف را کنترل کنید تا از افزایش قند و کالری روزانه در امان بمانید.
- برچسب ترکیبات و میزان نمک و افزودنی ها را حتما بررسی نمایید.
- برای خانواده ها، لواشک های بدون نگهدارنده و کم نمک اولویت دارند.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب مطرح شده، مشخص است که فرآیند خشک کردن، ضمن افزایش ماندگاری، منجر به تغلیظ مواد مغذی و فیبر در لواشک می شود. اگرچه کاهش جزئی برخی ویتامین ها اجتناب ناپذیر است، اما لواشک همچنان یک میان وعده سالم و مفید به شمار می آید، به شرطی که با رعایت اصول بهداشتی و از برندهای معتبر تهیه و مصرف شود. کنترل میزان مصرف و توجه به میزان قند و نوع مواد اولیه، اهمیت ویژه ای در سلامتی مصرف کنندگان دارد.
سوالات متداول
آیا خشک کردن لواشک باعث از بین رفتن تمام ارزش غذایی آن می شود؟
خیر، بخش عمده ای از ارزش غذایی مثل فیبر و مواد معدنی باقی می ماند، اما ممکن است سطح ویتامین C تا حدی کاهش یابد.
آیا لواشک باعث افزایش قند خون می شود؟
در مصرف متعادل خیر، اما به دلیل غلظت قند بالا در واحد وزن، زیاده روی در مصرف لواشک می تواند برای افراد دارای قند خون بالا مضر باشد.
لواشک برای کودکان و سالمندان مناسب است؟
در صورتی که ترکیبات سالم و میزان نمک و اسید آن پایین باشد، برای همه سنین مناسب است؛ ولی کنترل مقدار مصرف اهمیت دارد.
چطور بهترین لواشک را انتخاب کنیم؟
توجه به برند معتبر، خواندن برچسب مواد تشکیل دهنده، تاریخ تولید و انقضا و اطمینان از مجوز بهداشتی در انتخاب لواشک اهمیت دارد.
لواشک پارنا
پارنا به عنوان یکی از معتبرترین تولید کنندگان لواشک در ایران، با بهره گیری از میوه های تازه و سالم و تکنولوژی های به روز خشک کردن صنعتی، محصولاتی با کیفیت و کاملا بهداشتی عرضه می کند. ویژگی های منحصربه فرد لواشک های پارنا عبارت‌اند از:
– تهیه شده با بهترین میوه های طبیعی و بدون مواد افزودنی مضر
– حفظ حداکثری ارزش غذایی و طعم میوه
– رعایت کامل استانداردهای بهداشتی و ایمنی غذایی
– تنوع طعم متناسب با ذائقه ایرانی
– قابل اطمینان برای تمام اعضای خانواده
به این ترتیب، اگر به دنبال یک لواشک سالم، خوش طعم، مغذی و مورد تایید سازمان غذا و دارو هستید، لواشک پارنا بهترین انتخاب برای شماست.
> اگر شما هم تجربه یا سوالی درباره لواشک، تاثیر خشک کردن بر ارزش غذایی یا محصولات پارنا دارید، لطفاً در بخش نظرات همین مطلب با ما در میان بگذارید.
> برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خوراکی‌های سالم و آشنایی با سبک زندگی سالم، وبلاگ ما را دنبال کنید!
